|
so:text
|
روشن است که تاریخ تمدن را به دو روال می‌توان نوشت، از دو منبع می‌توان برگرفت، و به دو وجه گوناگون می‌توان بررسی کرد. مورّخ می‌تواند خود را درون روان آدمیان، در دوره‌ای خاص، در قرون متمادی، یا در میان مردمی معین قرار بدهد. می‌توان تمامی تغییرات یا انقلاب‌هایی را که در نهاد بشر روی داده‌است مطالعه، توصیف و روایت کند. چون چنین کرد تاریخ تمدنی در دست درد از مردم و از دوران گزیده خود. یا می‌تواند راه دیگری در پیش گیرد، می‌توان بجای ورود در نهاد بشر، خود را در خارج قرار دهد و خود را در میان رویدادهای جهان گذارد. او می‌تواند در عوض تشریح دگرگونی‌های اندیشه و احساسات بشری واقعیات خارجی و رویدادها و تغییرات ساختار اجتماعی را شرح دهد. این دو بخش، این دو تاریخ تمدن تنگاتنگ به هم بستگی دارند و بازتاب و تصویر ذهنی یکدیگرند. (fa) |
