|
so:text
|
Warunki w których funkcjonowali wtedy ludzie, bardzo się różniły. Trzeba brać pod uwagę np., że państwowość litewska czy polska została zniszczona. Że pierwsi kolaboranci ukraińscy, którzy pracowali w obozach zagłady w Bełżcu czy Treblince, prawdopodobnie umarliby z głodu, gdyby nie kolaborowali. Trzeba rozumieć naturę okupacji niemieckiej, naturę okupacji sowieckiej. Interakcje tych reżimów, brak wolności, brak możliwości wyboru, sytuację w której jest wybór, ale między jednym złem a drugim. Próbując to osądzać, często przeceniamy możliwości własne i możliwości przodków. Zbrodnie to fakt historyczny. Warto też pamiętać, że bardzo mało ludzi – bardzo mało! – którzy mieli wtedy jakiś wybór, wybrało dobrze. Jeżeli jednak mówi się – siedząc, dajmy na to, dziś w kawiarni warszawskiej – że jacyś ludzie źle się wtedy zachowali, to niepoważne. (pl) |
